Światowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową

"Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa". Tak brzmi pierwszy artykuł Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ustanowionej przez ONZ. Aby zachęcać do szanowania podstawowych praw i wolności ludzi, Narody Zjednoczone ustanowiły 21 marca Międzynarodowym Dniem Walki z Dyskryminacją Rasową.

Dzień ten rozpoczyna równocześnie Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową.

Rasizm (dyskryminacja rasowa) głoszący biologicznie dziedziczoną nierówność ras i wyższość jednych ras nad drugimi, pojawił się na początku XIX w. za sprawą pewnego polityka ietnologa de Gobineau’a. Opracował on doktrynę rasizmu w swym eseju „O nierówności ras ludzkich.” Wprawiło to w ruch niezwykle szybką machinę rozważań i badań tzw. pseudonaukowców na temat związku pochodzenia, koloru skóry, czy kształtu czaszki z cechami charakteru i inteligencją ludzi.

Chyba większość z nas słyszała o słynnym amerykańskim Ku Klux Klanie, który za pomocą terroru zwalczał równouprawnienie czarnoskórych, a w praktyce dążył do ich eliminacji. Trudno uwierzyć, że pierwotnym celem KKK była pomoc rodzinom poległych żołnierzy. W latach 20. XX w. był to licząca 4,5 mln członków organizacja w 100% rasistowska.

Dziś, w pokojowych dla nas czasach, gdzie o niewolnictwie możemy jedynie przeczytać w podręcznikach do historii, wydawałoby się, że dla poglądów rasistowskich nie ma już miejsca. Nie ma jednak wątpliwości, co do tego, że świat nadal pełen jest zwolenników segregowania ludzi. Ale też braku ufności i nienawiści tylko dlatego, że wyglądają inaczej,  niż oni sami.

Ludzie nadal dokonują segregacji i rozgraniczeń na podstawie ras, pochodzenia i koloru skóry. Powstają przez to nowe konflikty i podziały, które niosą ze sobą ból, cierpienie, a nawet śmierć wielu ludzi. Kolejne, przyjmowane przez ONZ konwencje nie zmienią tego faktu jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Mogą natomiast zwracać naszą uwagę na jego istnienie i pogłębiać naszą świadomość.

Dlaczego jest to tak ważne? Ponieważ nie ma miejsca na świecie, gdzie nieznany byłby problem dyskryminacji. Nie trzeba daleko szukać. Europa Środkowa (a w szczególności Czechy, Węgry, czy Słowacja) boryka się z dyskryminacją Romów i Cyganów. Niemcy mają ogromny problem z ludnością turecką, która od wielu pokoleń mieszka na ich terenie i napotyka tu nie tylko na szereg udogodnień, ale i barier. Media donoszą również o starciach czarnoskórych i białych obywateli Francji, a także o nasilającym się antysemityzmie.

Przejawy współczesnego rasizmu są bardzo różne, tak jak różne mogą być przyczyny dopuszczania się dyskryminacji. Zwykle decyduje o tym środowisko, w którym się wychowujemy. W miarę naszego dorastania przyjmujemy do świadomości mnóstwo stereotypów i uprzedzeń, których sami nie potrafimy później wytłumaczyć. Bardzo łatwo jest nam zaakceptować wartości głoszone przez rodziców lub dziadków, którzy są dla nas bardzo często najwyższym autorytetem. Przyjmujemy je w całości, bez zagłębiania się w ich prawdziwość i sens.

Na 100 ankietowanych*, odpowiadających na pytanie Czy czujesz się rasistą? odpowiedzi „zdecydowanie nie” udzieliło 62% pytanych, 25% zaznaczyło odpowiedź „raczej nie”. Tylko 1% przyznał, że „zdecydowanie tak” i 1% „raczej tak”. Aż 11% nie potrafiło się zdecydować.

Tych samych 100 osób, na pytanie Czy spotkałeś się z przejawami rasizmu w Twoim otoczeniu?, odpowiedziało następująco: „tak, wielokrotnie” - 52%, „znam takie przypadki tylko z mediów i opowiadań innych” – 25%, „nigdy nie spotkałem się z taką sytuacją” - 10%, „tylko jeden raz” – 7%.

Nasuwa się więc pytanie: kto w takim razie dopuszcza się dyskryminacji rasowej, skoro zdecydowana większość z nas absolutnie się od niej odcina? Czy to wynik niewiedzy, że sami się jej często dopuszczamy, czy może strachu przed przyznaniem się przed samym sobą lub innymi?

W zjednoczonej Europie teoretycznie nie powinno być miejsca na jakąkolwiek niesprawiedliwość. Rzeczywistość jest jednak nieco inna. Rozpoczęty dziś Tydzień Solidarności z tymi, którzy cierpią z powodu dyskryminacji, izolacji i gorszego traktowania, może być dla nas dobrym momentem na zauważenie problemu obok nas. Tylko i wyłącznie w naszym sumieniu leży przecież to, jak traktujemy drugiego człowieka.

Bo tak naprawdę, kto potrzebuje tego święta – dyskryminowani, czy dyskryminujący?

Sylwia Stodulska
(dlastudentki@dlastudenta.pl)

*opracowanie (źródło) własne

---