XXI wiek – epoka głodu?

Weszliśmy w XXI wiek hucznie, z triumfem nowoczesnych technologii, rozwojem medycyny, przemysłu, handlu międzynarodowego. Człowiek lata na Księżyc, wysyła sondy na Marsa, miliony młodych ludzi w Europie i Ameryce Północnej wydaje górę pieniędzy na konsumpcyjne zachcianki, podczas gdy część świata pogrąża się w głodowej rozpaczy. Warto się nad tym zastanowić z racji przypadającego dziś Światowego Dnia Żywności i Walki z Głodem.

Głodny Trzeci Świat
Głód, brak podstawowych warunków do egzystencji, cierpienie, choroby, na które już dawno ludzie w Europie nie umierają i konflikty wojskowe. Przede wszystkim jednak brak dobrych ziem, analfabetyzm, brak inwestycji i co najważniejsze brak wody sprawiają, że mieszkańcy krajów Trzeciego Świata umierają na oczach milionów. Cicho i w samotności, bo koncerny zachodnie wolą inwestować swoje pieniądze gdzie indziej, wysyłając do Afryki jedynie jałmużną w postaci worków z jedzeniem. Takie zachowanie nie rozwiąże zarzewia problemu, jedynie opóźni jego eskalację.

Problem głodu dotyczy wszystkich krajów, także tych wysoko rozwiniętych, gdzie na skutek zróżnicowania społeczeństwa biedni, niezaradni życiowo, bezdomni, żyjący z zasiłków cierpią na niedożywienie. Jednak skala tego problemu w krajach Trzeciego Świata jest zatrważająca. Raporty ONZ wskazują, że ok. 800 mln ludzi cierpi z powodu głodu. I nie chodzi tu już o zwykłe niedożywienie, gdzie gama produktów spożywczych ogranicza się do tych najtańszych, podstawowych.

Prawie 1/5 ludności świata umiera z głodu, wycieńczenia, pragnienia. Owszem można stwierdzić, że to tylko i wyłącznie problem afrykański, ponieważ Afrykańczycy „przejadają” pomoc daną im przez organizacje światowe, rozmnażają się w zatrważającym tempie, roznosząc przy tym HIV i inne choroby. Są niezaradni i zgodnie z prawami wolnego rynku, gdy nie są w stanie zadbać o siebie, spadają na margines, tylko tym razem światowy. Sami sobie zgotowali ten los, więc niech sobie sami radzą? Zapominamy, że dzisiejszej sytuacji na kontynencie afrykańskim i częściowo azjatyckim upatrywać należy w kolonializmie mocarstw europejskich, a raczej procesie dekolonizacji. Wskutek szybkich działań, pospiesznego wycofywania kapitału i administracji kolonialnej, kraje afrykańskie zostały pozostawione same sobie z problemem głodu, gospodarki i infrastruktury, jak i granic.

W latach 60. zryw niepodległościowy w Afryce był wielką szansą, ale bez niezbędnego zastrzyku finansowego państw zachodnich, kraje te nie mogły udźwignąć się gospodarczo, zaczęły popadać w ruinę i niszczące konflikty wewnętrzne. Przykład tygrysów azjatyckich pokazuje jakie cuda może zdziałać dobrze zainwestowana zachodnia waluta. Niestety Afryka została pozostawiona bez pomocy. Bez surowców, wody i gleby nie jest w stanie nic wyprodukować. Z dekady na dekadę jest coraz gorzej. Pomimo coraz większej pomocy ze strony ONZ, UNICEF-u, FAO czy Światowego Banku Żywności sytuacja jest tragiczna. Co 5 sekund umiera w tamtym rejonie dziecko, wiele z nich choruje i nie doczeka dorosłości, a średnia długość życia waha się w granicy trzydziestu kilku lat.

Medialna cisza
Problem w tym, że świat milczy i zdaje się nie zauważać tej trzecioligowej gehenny. W mediach praktycznie nie pokazuje się zdjęć  biednych, nagich dzieci z nadętymi brzuszkami, bo takie obrazki ani nie są medialne, ani estetyczne, ani też sensacyjne. O Afryce i jej problemach można usłyszeć jedynie przy okazji wybuchu kolejnego konfliktu. Kiedy ginie pół miliona ludzi, a drugie tyle nie ma dachu nad głową lub gdy obchodzony jest Dzień Uchodźcy, Dzień ONZ, czy tak jak dziś Światowy Dzień Żywności i Walki z Głodem. Relacje medialne, gdy już się pojawią, są zazwyczaj suche i lakoniczne. Takie działania nie wystarczą. O problemach krajów Trzeciego Świata powinno być głośno we wszystkich mediach, niezależnie czy są to stacje komercyjne czy publiczne. Wtedy więcej osób dostrzegłoby skalę problemu.

Trzeba pamiętać, że głód jest podstawowym problemem tego regionu. To on wywołuje kolejne negatywne skutki: nędzę, bierność, analfabetyzm. Człowiek głodny nie jest w stanie na niczym się skupić, popada w przygnębienie, potem depresję, jego myśli są niespójne i nielogiczne, niejednokrotnie traci kontakt z otoczeniem. Nie może spać, nie może pracować, uczyć się. Uczucie głodu stoi ponad wszystkim. Bez odpowiednich racji pokarmowych zapada na choroby, organizm wycieńcza się coraz bardziej, cierpi coraz mocniej, aż powoli umiera. Dlatego też należy walczyć z głodem poprzez wysyłanie pomocy humanitarnej i żywności, ale gdy podstawowe minimum egzystencji zostanie zapewnione (miska strawy i kubek wody) należy pomyśleć o edukacji, która stworzy nie tylko zajęcie w postaci pracy, ale także spowoduje rozwój infrastruktury, rolnictwa, przemysłu.

Ważne jest, by obok placówek humanitarnych powstawały misje tworzące od podstaw szkoły dla dzieci i dorosłych, by uczyły rzemiosła, uprawy ziemi, zawodu. Pomimo wysiłku i starań agend ONZ-owskich kampanie na rzecz wspierania głodu nie trafiają do społeczeństwa. A byłoby o czym mówić. Wystarczy wspomnieć o największym programie FAO (organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa), który ma za zadanie walczyć nie tylko z głodem, ale także zapewnić pomoc i rehabilitację, projekty rozwoju czy specjalne operacje logistyczne. Takie akcje miały miejsce ostatnio m.in dla ofiar tsunami na przełomie 2004/2005 roku, czy w Czadzie w 2004 roku. Obecnie prowadzone są zakrojone na szeroką skalę działania dla ofiar sztormu na Haiti. Poza tym program pomaga ludziom z krajów Afryki, Ameryki Łacińskiej, Azji czy z byłych republik ZSRR.

Wyciągnąć pomocną dłoń
Każdy z nas, zarówno osoba prywatna, jak i firmy mogą pomóc organizacji. Nie zagłuszajmy naszego sumienia hasłem: mój gest nie wystarczy, to i tak za mało, więc po co mam pomagać? Pomóżmy im żyć godnie, zamiast wegetacji w nędzy i ubóstwie. Sprawmy, iż będą mogli pracować, by móc wykarmić siebie i swoje rodziny. To dla nas tak niewiele, dla nich walka o to, co mają najcenniejsze. O życie swoje i najbliższych. Jesteśmy Europejczykami -  to brzmi dumnie, ale ciążą na nas również czyny zeszłych pokoleń. A te nie były w stosunku do Trzeciego Świata ani humanitarne, ani przyjazne. Czas więc naprawić to, co należało zrobić już dawno. Obudzić w sobie sumienie. Nie odtrącać ręki proszącej o pomoc. Nie tylko Afryka potrzebuje pomocy. W Polsce jest dużo ludzi potrzebujących, nie tylko bezdomnych, ale także chorych, starych, głodnych. Rozejrzyj się wokół. Na pewno wiele razy przechodziłeś koło kogoś potrzebującego pomocy. Daj potrzebującemu kawałek chleba, kup bułkę, ciepłą herbatę. Od tego gestu nie zubożejesz, a sprawisz, że na czyjejś stroskanej twarzy pojawi się dawno niegoszczący uśmiech.

Magdalena Kubik
(magdalena.kubik@dlastudenta.pl)

---