Zdrowie wyssane z mlekiem mamy…

W dzieciństwie karmieni byliśmy mlekiem swojej mamy. Niewielu z nas zdaje sobie sprawę z konsekwencji, jakie miało to dla naszego dzisiejszego, dorosłego życia. Obchodzony 1 sierpnia Dzień Karmienia Piersią, jest dobrą okazją, aby nie tylko nam o tym przypomnieć, ale również uświadomić wszystkie świeżo upieczone mamy. O urokach i trudnościach karmienia piersią opowiada konsultantka laktacyjna i wciąż karmiąca mama 10-miesięcznej córki - pani Dorota Szatkowska.

dlaStudentki: Skąd bierze się mleko u przyszłej mamy?
Dorota Szatkowska: Już w okresie ciąży, pod wpływem hormonów ciążowych następuje rozrost i dojrzewanie pęcherzyków mlecznych. To właśnie w nich będzie powstawało mleko. Do momentu porodu, hormony blokują jego produkcję, a po urodzeniu dziecka (a właściwie łożyska), blokady hormonalne puszczają i rozpoczyna się produkcja pierwszego mleka - siary. Dodatkowym sygnałem, że jest to potrzebne, jest ssanie piersi przez dziecko lub, jeśli dziecko musi pozostać pod nadzorem lekarskim – pobudzanie piersi laktatorem. Takie pobudzanie i opróżnianie piersi powoduje uwalnianie do krwi matki hormonu (prolaktyny), który wywołuje produkcję mleka. Zatem aby mieć pokarm - trzeba karmić.

Czy dziecko karmione piersią będzie zdrowsze od tego, które wcześnie zostało od piersi odstawione?
Tak, czego dowodzą badania naukowe. Szczególnie ciekawe są opracowania dotyczące ekstremalnie małych wcześniaków karmionych mlekiem mamy. Ich szanse na przeżycie są znacznie większe, niż dzieci karmionych sztucznie. Dzieci karmione mlekiem mamy rzadziej chorują na zapalenie ucha, zapalenie układu moczowego i choroby układu oddechowego. Obliczono, że są 10 razy rzadziej pacjentami szpitali. Jako osoby dorosłe mają mniejsze ryzyko otyłości, nadwagi, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego czy astmy.

Co zawiera mleko matki, że jest tak dobroczynne dla dziecka?
Jest przede wszystkim pożywieniem. Zawiera idealnie czystą wodę, białka, tłuszcze, składniki mineralne i witaminy - wszystko dobrane w proporcjach gwarantujących małemu człowiekowi optymalny rozwój fizyczny i intelektualny. Zawiera też ogromne ilości przeciwciał, które wspierają niedoskonały układ odpornościowy dziecka. Przykładowo - jeśli mama i dziecko mają kontakt z osobą chorą na ospę, która zaraża, to jeśli mama przechorowała ospę w przeszłości, to jej przeciwciała będą z pokarmem przekazane dziecku i dziecko nie zachoruje.

Jakie inne korzyści dla dziecka płyną z karmienia piersią ?
Niepowtarzalna więź i bliskość z matką. Karmiąc piersią po prostu nie można nie być blisko dziecka i nie wiązać się z nim bardzo mocno. Taka więź jest malutkiemu dziecku bardzo potrzebna. Wytwarzana podczas karmienia prolaktyna wpływa łagodząco na mamę karmiącą, dzięki czemu jest ona łagodniej nastawiona do dziecka i do świata. Karmienie nie wymaga nakładu kosztów, ani przygotowania mleka, zatem oszczędza się czas i pieniądze, które można przeznaczyć na rodzinne przyjemności.

Czy młoda mama, oprócz bliskiego kontaktu z jej dzieckiem również czerpie korzyści z karmienia piersią?
Tak, naukowo potwierdzono: mniejsze ryzyko krwotoków poporodowych, o 25% mniejsze ryzyko chorób nowotworów jajnika i o 50% sutka. Po zakończeniu karmienia następuje intensywne odbudowanie kośćca, co sprzyja jego wzmocnieniu i w przyszłości zmniejsza o połowę ryzyko osteoporozy.

Jeśli z jakiegoś powodu mama nie może karmić dziecka piersią, jak najlepiej je zastąpić?
Pytanie zasadnicze, dlaczego  mama nie może karmić? Zawsze najpierw trzeba poszukać pomocy specjalisty. Często prosta porada rozwiązuje trudności i mama może karmić. Mleka mamy nie da się zastąpić. Sztuczne mieszanki, to mleko krowie. Mniej lub bardziej przetworzone, ale jednak krowie. Mimo starań, fizyczną niemożliwością jest uzyskanie w laboratorium żywej tkanki ludzkiej (bo tak nazywane bywa mleko mamy). Niektóre kobiety podejmują trud odciągania mleka i podawania go butelką. Udaje się to nawet do roku!

Czy to prawda, że dzieci karmione mlekiem matki mają wyższy poziom inteligencji niż pozostałe?
Tak, najprawdopodobniej dlatego, że mleko zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, które wspaniale wspomagają rozwój mózgu. Wydaje się też, że dzieci dziedziczą IQ po rodzicach, bo kto jest inteligentny, ten karmi piersią.

Czy mama podczas karmienia piersią powinna szczególnie o siebie zadbać, np. przejść na specjalną dietę?
Przede wszystkim należy się mądrze i zdrowo odżywiać. Dużo świeżych lokalnych produktów, pieczywo, makarony, kasze z grubego przemiału, nabiał, drób, ryby, mało tłustego, czerwonego mięsa. Najlepiej wyeliminować słodycze. Jeśli rodzice są alergikami, wtedy zaleca się nieco ostrożności i baczne obserwowanie reakcji dziecka.

Czy wielkość piersi ma wpływ na ilość i jakość pokarmu?
Jakość i ilość pokarmu jest tak samo wysoka u wszystkich zdrowych kobiet, pod warunkiem, że nie piją alkoholu, nie palą papierosów i nie przyjmują narkotyków. Różnica zaznacza się raczej w odstępach miedzy karmieniami, gdyż mama z dużym biustem gromadzi mleko w dużych kubkach. Zbyt mała ilość pokarmu zdarza się rzadko i jest spowodowana niedorozwojem tkanki gruczołowej.

Niektórzy twierdzą, że po upływie kilku, kilkunastu miesięcy, mleko przestaje być tak wartościowe jak na początku. To prawda?
Nie. Mleko nigdy nie traci swojej wartości. Zawsze wspomaga organizm dziecka. Pogląd, że dla 2-latka mleko mamy jest bez znaczenia nie jest słuszny. Powiedziałabym raczej, że jest on mniej niezbędny niż dla dziecka 2 miesięcznego.

Czy każdą mamę powinno się zachęcać do karmienia swojego dziecka piersią?
Mam najczęściej nie trzeba zachęcać, bo większość kobiet ma na początku dobre chęci Gorzej jest ze wsparciem po porodzie. Często procedury szpitalne i nieżyczliwy personel może bardzo zaszkodzić i dziecku i mamie. Ale nie ma sytuacji bez wyjścia i dlatego warto szukać pomocy fachowców. W dziedzinie laktacji to osoby z tytułem Miedzynarodowego Konsultanta Laktacyjnego (IBCLC), i Certyfikowanego Doradcy Laktacyjnego – CDL (listę takich osób znaleźć można na stronie www.mlekomamy.pl w zakładce „mleczna droga”).

W jakich przypadkach karmienie piersią jest niemożliwe?
Przeciwwskazań jest niewiele i są to: ciężka choroba psychiczna matki, czynna nieleczona gruźlica, ciężka niewydolność krążenia, przyjmowanie leków przeciwwskazanych (jest ich niewiele, a informacji na ich temat trzeba szukać u konsultantów IBCLC), opryszczka okolicy brodawki, nosicielstwo wirusa HTLV – I lub II, chemioterapia i terapia preparatami radioaktywnymi. Są też przeciwwskazania czasowe, ale to naprawdę rzadkie przypadki.

Jak długo powinno się karmić piersią swoją pociechę?
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca karmienie wyłącznie mlekiem mamy do ukończenia przez dziecko 6 miesięcy, a później rozszerzanie diety i kontynuowanie karmienia piersią nawet do 2 roku życia dziecka.

Dziękuję za rozmowę.

W przypadku pytań zapraszamy na stronę www.laktacja.pl oraz tamtejsze forum. Pani Dorocie Szatkowskiej można natomiast bezpośrednio zadać pytanie na forum eksperckim www.parenting.pl/doradca-laktacyjny/

Sylwia Stodulska
(dlastudentki@dlastudenta.pl)

---