Ziemniaczane szaleństwo

ONZ rok 2008 ogłosiła rokiem ziemniaka. Nie bez powodu. Jest on podstawą wyżywienia wielu milionów ludzi. Łatwy w uprawie, niewymagający specjalnych gleb, tani i sycący od wieków stanowi podstawowy posiłek nie tylko w naszym kraju, ale i na świecie.

Z ziemi austryjackiej do polskiej
Zbliża się jesień, a wraz z nią nastaje sezon na warzywa. Najbardziej popularnym, najtańszym i powszechnie używanym warzywem w Polsce są ziemniaki. Ta jakże niepozorna z wyglądu bulwa doczekała się w naszym kraju aż dwóch monumentów: jednego w Biesiekierzu koło Koszalina, drugiego w Poznaniu na Łęgach Dębińskich. Fakt ten świadczy, jak cenną rośliną jest dla narodu polskiego. Ziemniaki trafiły nad Wisłę prawdopodobnie za czasów Jana III Sobieskiego, który przywiózł je z wyprawy wiedeńskiej z 1683r. w formie podarku dla ukochanej małżonki Marysieńki. Początkowo uprawiano je jako ozdobę, na stół trafił około 2. połowy XVIII w. W tym czasie w państwach sąsiedzkich (Prusy, Rosja, Austria) warzywo to zostało wprowadzone do uprawy odgórnym zarządzeniem władców.

Zawsze na czasie
Od tej pory ziemniaki królują niepodzielnie na polskich stołach, bez względu czy są podstawowym posiłkiem chłopskiej rodziny, czy dodatkiem do wykwintnych dań zamożnej arystokracji. W dzisiejszych czasach nic się nie zmieniło. Ziemniaki wykorzystywane są jako podstawa posiłku w postaci puree, ziemniaków gotowanych, w mundurkach czy jakże lubianych przez wszystkich frytek. Od ponad 300 lat wyhodowano ponad sto gatunków ziemniaków. W zależności od terminu zbioru mogą być wczesne, późne i bardzo późne. Odpowiednie przechowywanie pozwoli im zachować swoje wartości odżywcze. A tych ziemniaki mają sporo.

Co kryją w sobie ziemniaki?
Zawierają m.in.: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, cynk, fosfor, fluor, chlor, jod, witaminy: K, B1, B2, B6, C; fruktozę, sacharozę, skrobię, kwasy: nikotynowy i pantotenowy. Są więc bardzo zdrowe. Wartości odżywcze w 100g surowych ziemniaków są następujące:
- energia: 357/84 (kj/kcal)
- białko: 2
- węglowodany: 19
- tłuszcze: 0
- błonnik: 3,1

Ziemniaczane przeboje
Są mniej kaloryczne od ryżu czy makaronu. Podczas obróbki termicznej tracą część swoich właściwości, ale odpowiednio przyrządzone są delicjami dla niejednego wybrednego podniebienia. Po latach rządzenia kuchni włoskiej w Polsce, wraca moda na ziemniaki. I bardzo dobrze, gdyż są one przede wszystkim tanie, można je dostać w każdym sklepie, szybko przyrządzić i najeść się do syta.  Ziemniaki są doskonałym dodatkiem nie tylko do wszelkich rodzajów mięs, czy kiszek lub kiełbas na gorąco, ale przede wszystkim same są podstawą wielu dań, zwłaszcza jarskich. Wszelkie knedle, pyzy, kopytka robi się właśnie z nich. Oprócz tego można je wykorzystać jako farsz do pierogów ruskich, składnik różnorodnych zup. Pospolitą metodą w kuchni polskiej jest gotowanie ziemniaków, a następnie po odcedzeniu, tłuczenie wraz z masełkiem lub ziołami. Coraz częściej można spotkać w menu wielu kuchniach i restauracjach ziemniaki smażone, bądź pieczone. Miłośnicy grilla nie wyobrażają sobie udanej imprezy bez pysznych i chrupiących ziemniaczków z grilla. W przypadku młodych ziemniaków można spotkać dowolne kombinacje: ziemniaczki z koperkiem i śmietaną, z kefirem, z masełkiem, czosnkowe, bądź z zasmażaną młodą kapustą. Należy dodać do tego wszelkie dressingi, dipy i sosy, które można dodawać do ziemniaków. Dowolność jak najbardziej wskazana. Wariacji ziemniaczanych istnienie niezliczenie wiele. Liczy się pomysł i inwencja. Zatem marsz do kuchni!

Magdalena Kubik
(magdalena.kubik@dlastudenta.pl)

Fot. Łukasz Bera

---